เงินสด กับระบบแลกเปลี่ยนตามยุค หรือในอนาคต อาจเป็นสังคมไร้เงินสด ผู้คนไม่พกเงินสด เพราะมีเทคโนโลยีที่ทันสมัยกว่า สแกนโอนปุ๊บ เงินเข้าปั๊บ
มนุษย์ใช้ระบบการแลกเปลี่ยน สินค้าโดยตรง ซึ่งมีความยุ่งยากและไม่สะดวก เมื่อสังคมมีความเจริญก้าวหน้า ผู้คนเริ่มใช้วัตถุที่มีค่า เป็นสื่อกลางในการแลกเปลี่ยน
เช่น ปศุสัตว์ อาวุธ เครื่องมือ เครื่องประดับ เบี้ยหอย เมล็ดพืช เกลือ ฯลฯ วัตถุเหล่านี้มีข้อจำกัด มักเสื่อมสภาพ พกพายาก แบ่งหน่วยย่อยลำบาก
ที่มา: พัฒนาการของเงินตรา [1]
ประมาณ 600 ปีก่อนคริสตกาล อาณาจักรลิเดีย (ปัจจุบันคือตุรกี) เป็นประเทศแรก ที่คิดประดิษฐ์เหรียญกษาปณ์ขึ้นใช้ เหรียญทำจากอิเล็กตรัม (โลหะผสมทองคำและเงิน)
มีน้ำหนักและราคาที่แน่นอน มีตราสัญลักษณ์ของกษัตริย์รับรอง สะดวกต่อการพกพา แบ่งหน่วยย่อยได้ง่าย กลายเป็นสื่อกลางในการแลกเปลี่ยนที่สำคัญ
ที่มา: วิวัฒนาการของเงินจากอดีตสู่ปัจจุบัน [2]
เหรียญโลหะ : มีการใช้เหรียญโลหะชนิดต่างๆ เช่น ทองคำ เงิน ทองแดง แต่ละชนิดมีมูลค่าแตกต่างกัน รัฐบาลเป็นผู้ผลิต และควบคุมการผลิตเหรียญ
เงินกระดาษ : เกิดขึ้นครั้งแรกในประเทศจีน ประมาณปี ค.ศ. 960 เพื่อแก้ปัญหาการขาดแคลนเหรียญทองแดง ทำจากกระดาษป่าน มีตราประทับจากรัฐบาลรับรอง สะดวกต่อการพกพา เก็บรักษา และใช้จ่าย
ธนบัตร : ธนาคารพาณิชย์เริ่มออกใบรับฝากเงิน ผู้ฝากสามารถนำใบรับฝาก ไปใช้จ่ายแทนเงินสด ธนบัตรกลายเป็นสื่อกลาง ในการแลกเปลี่ยนที่สำคัญ
เงินดิจิทัล : พัฒนาขึ้นในยุคดิจิทัล ใช้เทคโนโลยีคอมพิวเตอร์ และอินเทอร์เน็ตในการโอนเงิน ชำระค่าสินค้า และบริการ รูปแบบของเงินดิจิทัล เช่น สกุลเงินดิจิทัล (cryptocurrency) โมบายล์แบงกิ้ง
สังคมไทยกำลังมุ่งหน้าสู่ สังคมไร้เงินสด (Cashless Society) โดยมีการใช้เงินสดลดลง และหันมาใช้รูปแบบการชำระเงินอิเล็กทรอนิกส์มากขึ้น เพราะเนื่องจากมีตัวเลือกที่เยอะ
สำหรับการชำระเงินธุรกรรมออนไลน์ การใช้บัตรเครดิต และบริการชำระเงินผ่านมือถือ แต่เงินสดน่าจะยังคงมีบทบาทอยู่บ้าง โดยเฉพาะในกลุ่มผู้สูงอายุ หรือพื้นที่ ที่เข้าถึงอินเทอร์เน็ตได้ยาก
ที่มา: พลิกโฉมธุรกรรมการเงิน เตรียมพร้อมสู่ Cashless Society [3]
สื่อกลางในการแลกเปลี่ยน เงินสด ถูกใช้เป็นตัวแทนหลักของมูลค่า เป็นสิ่งที่ยอมรับทั่วไป ในการซื้อสินค้า และบริการ ภาพยนตร์ ละคร รายการทีวี และเกม แสดงให้เห็นถึงการใช้เงินสด ในการทำธุรกรรมต่างๆ
ยกตัวอย่างบทบาทเงินสดในรูปแบบ เกมสล็อต Cash Mania นำเสนอธีมของธนบัตรเงินสด ที่ถูกผลิตโดยบริษัท PG SOFT ที่ได้กล่าวถึงชายหนุ่มสูงวัย ผู้คลั่งไคล้ในเงินสด คลิกดูรายละเอียดของเกมต่อที่ Pgsoft
Get Smart With Money เป็นสารคดีกึ่งภาพยนตร์ มีความยาว 1 ชั่วโมง 30 นาที ออกฉายครั้งแรกบน Netflix วันที่ 6 กันยายน 2565 นำเสนอโดย Paula Pant นักแสดงและนักเขียนชาวอเมริกัน ที่มุ่งเน้นไปที่การให้ความรู้ด้านการเงิน ส่วนบุคคลขั้นพื้นฐาน ได้แก่
บทบาทของเงินสด สามารถเปลี่ยนแปลงได้เสมอ ไม่ว่าจะเป็นยุคเริ่มแรก ที่ยังไม่มีเงินเป็นกระดาษ หรือใช้เหรียญโลหะ หากมองถึงปัจจุบัน เงินสดก็แทบไม่ใช้กับคนในบางกลุ่ม
[1] coinmuseum. พัฒนาการของเงินตรา. Retrieved from coinmuseum
[2] efinancethai. (October 2, 2023). วิวัฒนาการของเงินจากอดีตสู่ปัจจุบัน. Retrieved from efinancethai
[3] krungsri. (2024). พลิกโฉมธุรกรรมการเงิน เตรียมพร้อมสู่ Cashless Society. Retrieved from krungsri